Yaş meyve ve sebzenin yüzde 16 - 20’si hasat öncesi ve hasat sonrası, yüzde 8 - 12’si aracı işlemleri sırasında, yüzde 8 - 12’si perakende zincirinde, yüzde 5 - 8’i tüketici satın aldıktan sonra kayba uğruyor.
Doğru hasat, şehirlerarası nakliyede frigorifik araç, soğukta muhafaza, nem kaybı önleyici ambalaj kayıpları büyük oranda önlüyor. Ürün soğukta sergilenmezse yüzde 13’lük, soğuk zincirde taşınmazsa yüzde 9.5’lik ve uygun ambalaja konulmazsa yüzde 9’luk bir kayıp oluşuyor.
Ambalaj, kayıpları azaltmada önemli bir faktör, hem de yaş meyve ve sebzenin raf ömrünü uzatıyor.
Yaş sebze ve meyvelerde kayıp ve israfın azaltılması,böylece yaş meyve ve sebzede tüketici fiyatlanın aşağıya çekilerek, yaş meyve ve sebzede tüketici fiyatlarının enflasyonu artırmasının önlenmesi arayışında, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan bir tebliğ bu ayın başında yayınlandı.
Tebliğ, malların ambalajlanmasında, taşınmasında, depolanmasında ve perakende satışa sunulmasında uyulması gereken standartlara ilişkin usul ve esasları kapsıyor.
Malların ambalajlanmasında tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilir ambalajlar kullanılacak
Malların taşınmasında kullanılacak ambalajlar soğuk zincire uygun olacak.
Malların üretim yerindeki toptancı hallerinden veya tasnifleme ve ambalajlama tesisinden tüketim yerlerine taşınmasında soğuk zincirin korunması esas olacak.
Mallar ön soğutmaya tabi tutulduktan sonra frigorifik araçlarla taşınacak.
Mallar, soğuk hava depolarında veya malların bozulmasına veya kalite kaybına sebep olmayacak uygun ısı ve nem ortamlarına sahip alanlarda depolanacak.
Mallar, alışveriş merkezleri, büyük mağaza ve zincir mağazalarda bulunan perakende satış yerlerinde soğutuculu reyonlarda ambalajlarından çıkarılmadan satışa sunulacak.
Doğru hasat, hasattan sonra sebze ve meyvelerin soğuk şoklamayaya tabi tutulması,ambalajlama, şehirlerarası nakliyede frigorifik araç, soğukta muhafaza, nem kaybı önleyici ambalaj uygulaması kayıpları önleyecek.
Ancak bütün bunların bir maliyeti var. Butün bunlar için oluşturulacak alt yapı,ambalalaj vesoğuk zincir siztemi, yaş meyve ve sebzenin tüketiciye ulaşırken maliyetini artıracak.
Açık anlatımıyla kayıpların önlenmesi üretici ve ekonomi bakımından bir kazanç. Önemli, ama şunu kabul edelim. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın tebliği, yaş meyve ve sebzenin tüketiciye ucuz intikaline imkan vermeyecek. Yaş meyve ve sebze fiyatlarının enflasyonu etkilememesi için aşağıya çekilmesine imkan vermeyecek.
Dünya / Tevfik Güngör