En yaygın demans türü 'alzaymır'

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 21 Eylül Dünya Alzaymır Günü sebebiyle beyinde hasara yol açan ve ilerleyen bir bozukluk olan demans (bunama) ile ilgili yeni veriler yayımladı. DSÖ verilerine göre, dünya genelinde 47 milyon demans hastası bulunuyor.

Türkiye'de "bunama" olarak da bilinen ve zihinsel performansı etkileyen demansın en yaygın görülen şekli olan alzaymır, günlük aktivitelerde azalma ve bilişsel yeteneklerde bozulma ile nitelenen nöropsikiyatrik semptomların ve davranış değişikliklerinin eşlik ettiği nörodejeneratif bir hastalık olarak tanımlanıyor.

Demans teşhisi konulanların yüzde 60 ila 70'ini alzaymır hastaları oluşturuyor. Bu da dünyada 28 ila 32 milyon alzaymır hastası bulunduğu anlamına geliyor.

Alzaymır, 65 yaş üstü grubun yüzde 2 ila 4’ünde, 85 yaş üstü grubun ise yüzde 20'sinde görülüyor. Demansın görülme oranı ise 60 yaş ve üstü kişilerin yüzde 5 ila 8'i olarak kaydediliyor.

Dünya genelinde demans hastalarının sayısının, 2030'a kadar 75 milyona, 2050'de ise 132 milyona yükseleceği tahmin ediliyor. Bu artışın büyük kısmı, düşük ve orta gelirli ülkelerdeki vaka artışına bağlanıyor.

Alzaymırın en bariz semptomu yakın zamandaki olayların hatırlanamaması olarak görülüyor. Bozukluğun ilerlemesiyle bilişsel yeteneklerdeki kayıp artıyor, frontal ve temporal lob ile ilişkili dil, ince motor hareketler ve tanıma becerilerinde işlev kaybı başlıyor.

Her 3 saniyede bir, her yıl da 9,9 milyon demans vakası ortaya çıkarken hastalığın dünya ekonomisine maliyeti, son verilere göre 818 milyar doları buluyor. Demans vakalarının yüzde 60'ı düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor.

Hastalığın belirtileri

Yüzde 70 genetik faktörlere dayandığı bilinen alzaymıra, uykusuzluk, depresyon, hipertansiyon, kafa travmaları gibi diğer birçok faktör de neden oluyor.

Demans ve alzaymır belirtileri, genellikle hastalığın başlangıcından sonraki 10 yıl içinde ortaya çıkıyor. Teşhis konulduğunda da çok geç kalındığı için tedavi girişimleri yanıt vermiyor.

Demans ve alzaymır vakalarının çok büyük bir kısmı 65 yaş üstü kişilerde görülüyor. Demans hastalarının yüzde 9'unu ise 65 yaş altı kişiler oluşturuyor.

Bazı araştırmalara göre, demansın, hareketsizlik, obezite, dengesiz beslenme, sigara ve alkol kullanımı, diyabet ve hipertansiyon gibi yaşam tarzına bağlı faktörlerle bağlantılı olduğu ileri sürülüyor. Bu faktörlerin varlığı, özellikle ileri yaşlarda demans görülmesini artırıyor.

AA